top of page

Bilgisayarın Temel Yapısı II (Yazılım)

Bir bilgisayarın çalışması ve iÅŸleyiÅŸi ile ilgili emir zincirlerini ve kuralları kapsayan soyut belgelerin tümüne Yazılım (Software) adı verilir.

Bilgisayarın en az donanımı kadar gerekli olan bir baÅŸka temel elemanı da yazılımdır. Bir bilgisayarda herhangi bir iÅŸin yapılabilmesi için donanımın yanı sıra yazılıma da o derece ihtiyaç vardır. Yazılım, aslında bilgisayarlarla iletiÅŸim kurmayı saÄŸlayan soyut bir dildir. Bu dil bilgisayarın fiziksel çalışmasını, kullanıcının anlayacağı bir biçime dönüÅŸtürür. Buradaki temel kavram, bilgisayarın çalışarak yaptığı çeÅŸitli iÅŸleri ve kullanıcının isteklerini hem bilgisayarın hem de kullanıcının anlayacağı ÅŸekle çevirilmesidir. Yazılımlar sayesinde kullanıcılar istedikleri iÅŸleri bilgisayara yaptırabilirler. 
Bilgisayarda yazılımlar, klasör adı verilen yapıların içindeki dosyalar olarak temsil edilir. 

Bilgisayarımızın harddiskini, (yani kısaca bilgi depolama ünitelerinden herhangi birini) günlük hayatımızda zaman zaman karşılaÅŸtığımız bir dosya dolabı gibi düÅŸünelim. Dosya dolabınını içinde neler olur? Klasörler, Dosyalar, Kağıtlar vs. İşte günlük hayatımızda dosya dolabında bulunan klasör ve dosyalar basit bir anlatımla, bilgisayarın ikinci önemli temel yapısını olan yazılımı oluÅŸtururlar. Tabi burada ifade edilen klasör ve dosyalar sanal özellikteki klasör ve dosyalardır.

Çapa 21

Klasörler...

Günlük hayatımızda kullandığımız klasörün kullanım amacı;
   
1. Aynı özellikteki dosya ve belgeleri bir arada tutmak, 
   
2. Karışıklığı önlemek ve bir düzen saÄŸlamak,
   
3. Konu ile ilgili bir dosya ya da belgeye daha kolay ulaÅŸmak,
   
4. Konu ile ilgili bir dosya ya da belgeyi diğerlerinden ayırt etmektir.

​

İşte bilgisayar ortamındaki klasörlerin de görevi, yukarıda dört baÅŸlıkta ifade edilen anlamıyla tasniflemedir. BaÅŸka hiçbir görevi de yoktur.

​

​

 

Bilgisayarda yazılım açısından bakıldığında bütün iÅŸi yapan, bütün emirleri yerine getiren, bütün sonuçları ortaya çıkaran dosyalardır. Zaten yazılımın temelinde yatan unsur dosyadır. Bilgisayarda klasörler tek amaç için kullanılırken, dosyalar için aynı ÅŸeyi söylemek mümkün deÄŸildir. Çok farklı görevleri üstlenen çok fazla sayıda dosya bulunmaktadır. Ancak temel görevleri bakımından dosyaları;  
     
1. Sistem Dosyaları,
     
2. Program Dosyaları,
     
3. Belge Dosyaları
olmak üzere üç ana baÅŸlık altında toplamak mümkündür.


1. Sistem Dosyaları: Temel olarak bilgisayarın teknik dosyaları olarak adlandırabileceÄŸimiz bu dosya tiplerini aÅŸağıdaki gibi üçe ayırmak mümkündür. Birincisi, b
ilgisayarın açılmasını saÄŸlayan dosyalar ÅŸeklinde adlandırılabilir (en önemlisi io.sys). İkincisi,  bilgisayarın amaçlara uygun olarak kullanılması için hazır hale gelmesini  saÄŸlayan dosyalar ÅŸeklinde ifade edilebilir. Bunlara iÅŸletim sistemi dosyaları da denir. İşletim sistemi olarak öncelikle Windows akla gelir. Ancak, iÅŸletim sistemine, geçmiÅŸten günümüze DOS, Linux, Unix, MacOS gibi örnekler de verilebilir. Üçüncüsü, program dosyalarının çalışmasına yardımcı dosyalar ÅŸeklinde tanımlanabilir. En basit ifade ile bilgisayarda kullanıcıların istediÄŸi türde iÅŸleri yapan dosyalar, program dosyalarıdır. İşte program dosyalarının çalışabilmesi için bazı sistem dosyalarına ihtiyaç duyulur.

​

2. Program Dosyaları: Yukarıda da ifade edildiÄŸi üzere, kullanıcıların belirli amaçlara yönelik iÅŸlerini yapmayı saÄŸlayan dosyalar, program dosyalarıdır. Bunlara kısaca programlar da denilebilir. ÖrneÄŸin, bilgisayarı kullanarak yazı yazmak istendiÄŸinde o bilgisayarda yazı yazma programının, diÄŸer bir ifade ile yazı yazma program dosyasının olması gerekmektedir. Sadece bu tip dosyanın olması iÅŸlemin yapılmasına yeterli olmayabilir. Yukarıda belirtilen üçüncü tip sistem dosyaları da program dosyalarının çalışmasına yardımcı olarak bulunurlar.

​

3. Belge Dosyaları: Program dosyaları kullanılarak oluÅŸturulan dosyalara, belge dosyaları denir. ÖrneÄŸin; yazı yazma programı kullanılarak yazılan bir mektup, resim çizme programı kullanılarak çizilen bir resim kaydedildiÄŸi takdirde belge dosyası olarak kaydolacaktır.

​

​

​

 

Bilgisayarda bilgilerin depolandığı ünitelerin bilgi depolama kapasiteleri vardır. Bu kapasiteler bazı ölçü birimleri ile ifade edilebilir. Bilgisayarda kullanılan en küçük ölçü birimi BIT'dir. BIT sadece bir ya da sıfır deÄŸerini alabilir. Bu durum mıknatıslanma mıknatıslanmama olarak ifade edilir. Yani bir birim manyetik alanda meydana gelen mıknatıslanma sonucu orası 1 deÄŸerini alır. EÄŸer alan mıknatıslanmamış ise deÄŸer 0'dır.

 

Bir bilgisayar 8 BIT'i bir araya getirerek bir çok bilgiyi yığınlar halinde toplayabilir. Böylece aÅŸağıdaki gibi bir birim sistemi ortaya çıkar:

           8 BIT = 
1 BYTE
                     
1 BYTE =  00001001 = örneÄŸin bir  A  harfi
                     
1 BYTE =  10001001 = örneÄŸin bir % iÅŸareti
                     
1 BYTE =  11101001 = örneÄŸin bir 1 sayısı

​

           1024 BYTE =  1 KILOBYTE (KB)
          
1024 KILOBYTE =  1 MEGABYTE (MB)
          
1024 MEGABYTE =  1 GIGABYTE (GB)
          
1024 GIGABYTE =  1 TERABYTE (TB)

           . . . . . . . . . .

​

Çapa 22
Çapa 23

Dosyalar...

Bilgisayarda Ölçü Birimi...

bottom of page